Iedereen heeft wel eens een verschil van mening over de interpretatie van een contractuele bepaling, zonder dat partijen een geschil met elkaar hebben. Gesprekken met elkaar gaan in goede harmonie, maar leveren geen eenduidig resultaat. Er bestaat dan de wens om iemand anders ernaar te laten kijken om een antwoord te verkrijgen. Dat kan op verschillende manieren. Maar je kan ook een gezamenlijk verzoek bij de kantonrechter voorleggen om zijn visie op het geheel te vragen. Dat wordt ook wel de “artikel 96”-procedure genoemd.
Zijn er eisen aan een gezamenlijk verzoek?
Als partijen er samen niet uitkomen, maar de relatie tussen beiden goed is, kunnen zijn een gezamenlijk verzoek indienen. Niemand is er bij gebaat dat er een conflict ontstaat tussen partijen.
De wetgever heeft hier een oplossing voor bedacht door partijen de mogelijkheid te geven om een kantonrechter te verzoeken naar hun rechtsvraag te kijken en daar een oordeel over te geven. Dit is vastgelegd in artikel 96 rechtsvordering.
Deze procedure kent veel vrijheden toe aan de partijen en de kosten zijn ook nog eens beperkt. Zo kunnen partijen zelf een rechtbank kiezen en zijn zij niet beperkt tot de rechtbank in hun eigen arrondissement. Bij sommige rechtbanken kunnen partijen zelfs vragen naar een specifieke kantonrechter.
Ook voor wat betreft de vormvereisten bestaat er veel vrijheid. Partijen kunnen kiezen voor een “echt” verzoekschrift, maar ook voor het indienen van een brief. Als de inhoudelijkheid maar zodanig is dat de kantonrechter goed en snel tot de kern van de zaak kan komen.
In principe bestaat er maar één harde eis: partijen moeten gezamenlijk achter het verzoek staan.
Hoe werkt zo’n gezamenlijk verzoek in de praktijk?
Zoals gezegd, leidt niet elk verschil van inzicht tot een geschil. Gelukkig maar. Partijen hebben baat bij een oplossing, terwijl de relatie in stand blijft. Daar bereikt men ook het meeste mee.
Partijen kunnen samen de rechtsvraag formuleren door duidelijk aan te geven waar het om draait, wat de mening van beide partijen is en wat hen dus verdeeld houdt. Aan de hand van deze uitgebreide uitleg kan de kantonrechter zich dan een beeld vormen over de vraagstelling die partijen voorleggen.
De kantonrechter kan het vervolg van de procedure zelf inrichten. Hij kan de voorliggende vraag beantwoorden op basis het gezamenlijk verzoek, hij kan ook een mondelinge behandeling plannen of zelf nadere vragen stellen die dan schriftelijk moeten worden beantwoord. De kantonrechter heeft daarmee veel vrijheid en is niet gebonden aan de regels zoals die gelden bij een dagvaardings- of verzoekschriftprocedure. Maar partijen kunnen de kantonrechter ook aangeven hoe zij de procedure voor ogen hebben. Dat maakt het ook voor de betrokken partijen veel laagdrempeliger.
Wordt er veel gebruik gemaakt van deze procedure?
In onze ogen wordt er niet vaak genoeg van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Nu leent natuurlijk niet elk verschil van inzicht tussen partijen voor een gezamenlijk verzoek aan de kantonrechter, maar het zou wel vaker toegepast kunnen worden om een geschil te voorkomen. Wij zien in onze praktijk dat een verschil van inzicht zich door verharde standpunten ontwikkelt tot een geschil. Daarmee is de vraag niet beantwoord, maar wordt de relatie – soms zelfs onherstelbaar – beschadigd. En als je dan ook nog een uitspraak krijgt waar je niet op zit te wachten, wordt het er voor beide partijen niet beter op. Kortom, een geschil levert vaker twee verliezers op.
Mediation levert ook niet altijd de oplossing op, terwijl in de mediationpraktijk van facily LAW vaak gewerkt wordt aan de relatie tussen partijen. Maar als de relatie goed is en de vraag zich richt op een contractuele uitleg van een bepaling in een contract, dan hebben partijen belang aan duidelijkheid over deze vraag.
Kan alles middels een gezamenlijk verzoek worden ingediend?
Het antwoord op deze vraag luidt “nee”. Maar veel zaken lenen zich hier wel voor!
In artikel 96 rechtsvordering staat: “alle zaken die rechtsgevolgen betreffen die ter vrije keuze van partijen staan”. Niet-juristen zullen zich nu achter het oor krabben met de vraag: wat bedoelen ze hier nu mee? In principe is het heel simpel uit te leggen. Als partijen in een contract afspraken gemaakt hebben waarover zij bij de uitwerking het niet eens zijn, dan kunnen zij met een gezamenlijk verzoek de kantonrechter vragen hoe dat uitgelegd moet worden. Het is namelijk aan partijen zelf om die afspraak te maken in het contract (vrije keuze) en wat de gevolgen van een dergelijke afspraak kunnen zijn (rechtsgevolg).
Hieruit blijkt dan ook direct dat zaken waarin geen vrije keuze bestaat, ook niet aan de kantonrechter voorgelegd kunnen worden. Denk hierbij aan ontbinding van een huwelijk, nalatenschap en faillissementsaanvragen.
Artikel 96 in deze bijzondere tijden
In deze bijzondere tijden zitten veel partijen met vraagstukken hoe ze om moeten gaan met contracten en bepalingen uit contracten. Daarbij zijn partijen wel met elkaar in gesprek, maar ze komen er gewoon niet uit. Dat komt doordat deze bijzondere tijden waarin wij ons nu bevinden, partijen elk op hun eigen manier geraakt worden door de crisis. Feit is wel dat het contract nog steeds het contract is en dat afspraken niet zomaar gewijzigd kunnen worden.
Om nu te weten te komen hoe je het beste kunt omgaan met deze vraagstukken, kunnen partijen besluiten met elkaar in gesprek te blijven en samen door deze crisis te komen, door een gezamenlijk verzoek bij de kantonrechter voor te leggen.
Tot slot
Om niet in juridisch jargon te belanden, hebben wij er bewust voor gekozen om middels een toegankelijke en laagdrempelige tekst als hierboven de mogelijkheden van artikel 96 rechtsvordering te belichten. Daarbij hebben wij er ook bewust voor gekozen om niet alle juridische kanttekeningen te benoemen, of de mogelijkheden van arbitrage en bindend advies te behandelen. Want natuurlijk zijn en blijven die mogelijkheden ook aanwezig.
Heb jij een discussie met een partij, waarmee je samenwerkt zonder dat er sprake is van een conflict? En wil je weten of deze discussie zich leent voor een artikel 96-procedure? Neem dan eens contact op met de specialisten van ons kantoor op dit gebied.