Het laatste jaar heeft ons laten inzien dat er creatief met mogelijkheden omgegaan moet worden. Door het coronavirus en de maatregelen die de overheid nam, was het bij elkaar komen van mensen niet eenvoudig en werd zelfs afgeraden. Maar conflicten tussen mensen bleven bestaan of ontstonden zelfs! Ergens ook wel logisch; mensen werden beperkt in de mogelijkheden en hun lontje werd korter. Een heel voorspelbaar fenomeen, als wij de deskundigen mogen geloven. Tegelijkertijd werd de extreme werkdruk binnen de rechtspraak groter en liepen achterstanden op tot onacceptabele proporties. Hierbij moet je bedenken dat wij binnen facily LAW wachttijden ervaren van maanden in plaats van weken, voordat zaken door de rechter behandeld kunnen worden. Dit is des te zorgwekkender, nu de conflicten eerder toe- dan afnemen.
Oplossing: video-mediation
Mediation kan dan een uitkomst bieden. Zeker, niet alle conflicten lenen zich voor mediation, maar die conflicten die voor mediation geschikt zijn, moeten opgepakt kunnen worden. Hoe doe je dat in een tijd waarin samenkomsten strikt afgeraden worden? Via video-mediation.
Er zijn allerlei applicaties die videobellen mogelijk maken. Daar zullen wij in deze bijdrage niet nader op ingaan. Wel op de opties die ons inziens in de app moeten zitten. Zo moet het mogelijk zijn dat er een stabiele verbinding is, er ruimte is voor een één-op-één gesprek, een zogenaamde caucus, maar ook het delen van documenten indien dat noodzakelijk is. Denk hierbij aan de mediationovereenkomst of de vaststellingsovereenkomst.
Video-mediation: een kanttekening
Wij plaatsen er wel direct een kanttekening bij. Bij video-mediation is het voor een mediator niet mogelijk om te zien of er zich meer mensen in de kamer bevinden waar een deelnemer zit. Dat kan verstorend werken. En ook het vraagstuk van vertrouwelijkheid komt om de hoek kijken.
Zo maakte facily LAW registermediator Roy Odekerken recentelijk in een video-mediation mee dat hij het idee had dat er in de kamer van één van de deelnemers, een ander persoon aanwezig was. Hij werd namelijk getriggerd door het feit dat deze deelnemer op vragen constant over het beeldscherm keek naar een bepaalde richting. Op de vraag of er een andere persoon aanwezig was, werd ontkennend geantwoord. Op enig moment ging de zon op een andere manier schijnen – de zon verplaatst zich immers overdag – waardoor achter deze deelnemer in een foto met glas ervoor een tweede persoon zichtbaar werd. Je kunt je voorstellen wat er gebeurde: niet alleen Roy zag dat, maar ook de andere deelnemer aan de mediation! Op zo’n moment wordt de mediation moeilijk, omdat het vertrouwen in elkaar – wederom – geschaad wordt.
Als mediator moet je dus scherp zijn op de deelnemers en hun omgeving. Door te vragen en goed op te letten.
Voordelen van video-mediation
“Toch ben ik voorstander van deze vorm van mediation en ik bied het de deelnemers dan ook aan. Zij maken natuurlijk de uiteindelijke beslissing”, aldus Roy.
Persoonlijk vindt Roy het een groot voordeel van deze vorm van mediation, dat de deelnemers in hun eigen omgeving zitten. De omgeving die ze kennen, waar ze zich veilig voelen en daardoor ook opener kunnen en durven te zijn. En dat helpt in een mediation en in de zoektocht naar communicatie tussen partijen. Want de ervaring leert dat als de communicatie tussen partijen verbetert, de weg naar een oplossing is ingeslagen.
Mediation-wetgeving
Tot slot staan wij nog even stil bij de wetgeving rondom mediation. Zoals hiervoor al aangegeven, is mediation een zeer goede aanpak om een geschil tussen partijen op te lossen. Voordeel van mediation is immers dat partijen zelf de uitkomst in handen hebben en niet zijn overgeleverd aan de mening/beslissing van een ander, te weten een rechter of arbiter.
Dit wordt door iedereen erkend. Het vreemde is wel dat het maar niet goed lukt om mediation in de wetgeving op te nemen.
Er zijn in het verleden al meerdere pogingen ondernomen om mediation in een wet op te nemen. Maar tweemaal strandde dit. Nu wordt er opnieuw een poging ondernomen door minister Dekker. De vraag is echter wel of Nederland is gebaat met de wijze waarop de wet wordt ingericht. Wij menen van niet.
Het wetsvoorstel dat nu ter tafel ligt, gaat niet in op de rechtspositie van mediation in het proces of de positie van partijen, maar richt zich meer op de eisen van bekwaamheid van de mediator en een wettelijke titel. Dat is echter al geregeld. De MfN (Mediators federatie Nederland) staat in voor het registreren van mediators die voldoen aan een kwaliteitsnorm die door het MfN is opgesteld. Door voor een MfN-registermediator te kiezen, weten de partijen dat zij deskundige begeleiding in de mediation krijgen. Daar hoef je geen wetgeving voor op te tuigen.
Zoals hiervoor gezegd, moet de wetgeving zich richten op de plaats van mediation binnen het proces. De wet moet vragen voor rechtzoekende beantwoorden zoals “wat betekent mediation voor mij?”, “welke rechten kan ik eraan ontlenen?”, “is de uitkomst voor mij ook zo goed als een rechtelijke uitspraak?” etcetera.
Er is door de MfN en het NMv (Nederlandse Mediatorsvereniging) al inhoudelijk gereageerd op het wetsvoorstel. De hoop is dat de minister hier goed naar kijkt en zijn wetvoorstel aanpast of aanvult. Iedereen is gebaat met een goede wet waarin de rechtspositie geregeld wordt en niet gaat regelen wat al goed is ingeregeld.
Denk jij na het lezen van deze bijdrage dat mediation wellicht de oplossing kan zijn voor het geschil dat jij ervaart met een andere partij, en waar jij de weg naar de rechter eigenlijk niet ziet zitten? Neem dan eens contact met ons op om de mogelijkheden voor mediation te onderzoeken.