Een paar dagen geleden werd bekend dat een beveiligingsbedrijf een bonus uit wil keren aan medewerkers die zichzelf hebben laten vaccineren tegen het coronavirus. Vragen, zoals of dit wel kan en mag, en of het geven van die bonus wel zo’n goed idee is, komen hierbij wel naar boven…
Mag een werkgever een vaccinatiebonus geven?
Op deze vraag is het antwoord simpel, ja dat mag! Een werkgever mag een bonus uitkeren aan medewerkers. Dit kan bijvoorbeeld als iemand heel goed werk heeft verricht en daarvoor een extraatje krijgt van de werkgever, maar ook als iemand zichzelf bijvoorbeeld een jaar niet ziek heeft gemeld. Voor het vaststellen van een bonus zijn in principe geen regels. Een werkgever mag naar eigen inzicht een bonus en de hoogte hiervan toekennen. Belangrijk is wel dat er niet willekeurig een bonus uitgedeeld mag worden; als de ene medewerker een bonus krijgt en de andere werknemer, die hetzelfde gepresteerd heeft, niet. Dit zou goed werkgeverschap van de werkgever raken. Daarnaast moet de werkgever zorgvuldig te werk gaan bij het toekennen van een bonus en moet hij zijn beslissing kunnen motiveren.
Duidelijk, een vaccinatiebonus mag. Moet ik als werkgever nog ergens rekening mee houden?
Inderdaad, er zou dus in principe een vaccinatiebonus uitgekeerd mogen worden, maar hier komt de privacywetgeving, of wel de AVG om de hoek kijken. Volgens de AVG mogen er geen bijzondere persoonsgegevens verwerkt worden als hier geen goede grond voor is. Duidelijk is dat een werkgever geen gezondheidsgegevens mag verwerken. De werkgever mag hen daarom niet vragen of zij zich willen laten vaccineren, of dat zij dat hebben gedaan. Als de werkgever dit toch vraagt, dan is de werknemer niet verplicht om daarop te antwoorden.
Als de werknemer spontaan vertelt dat hij/zij al een prik heeft gehad, mag een werkgever dat ook niet vastleggen, ook niet als de werknemer toestemt. Gezien de afhankelijkheidsrelatie, kan de toestemming van de werknemer mogelijk niet uit vrije wil zijn gegeven.
Daarnaast mag een werkgever weliswaar het vaccineren stimuleren, maar dit mag niet leiden tot de verplichting van een werknemer om zich te laten vaccineren. In Nederland is de onaantastbaarheid van het lichaam een grondrecht. Mocht een werkgever van mening zijn een dringende reden te hebben en de werknemers op een dwingende wijze “stimuleert” zich te laten vaccineren, dan wordt het al snel ongeoorloofde druk.
Ten aanzien van de bonus is de werkgever dus beperkt om te kunnen controleren of een werknemer daadwerkelijk gevaccineerd is, zonder hierbij de AVG te overtreden.
Oké, de werkgever houdt zich aan alle wettelijke bepalingen en verdere regels. Goed idee dus die vaccinatiebonus!
Nou… misschien toch niet! Een blik op social media leert dat heel veel mensen verschillende meningen hebben over het zichzelf laten vaccineren. In Nederland mag iedereen gelukkig een eigen mening hebben en die uitspreken. En daar ligt het gevaar op de loer: op social media is het niet ondenkbaar dat een mening van iemand kan leiden tot heftige reacties van mensen die een andere mening hebben. Dit gaat niet zelden gepaard met scheldpartijen, krachttermen en online pesterijen.
Vertaal dit nu eens naar de werkvloer. Er bestaat dus een grote kans dat iemand die zichzelf wel of niet wil laten vaccineren collega’s treft die daar anders over denken. Gezien de ervaringen op social media is het dan ook niet ondenkbaar dat dit uitmondt in pestgedrag, buitensluiting en een enorme geladen spanning onder collega’s.
Laten we hier eens een voorbeeld van maken en er voor nu even van uitgaan dat de meerderheid van de werknemers binnen een bedrijf zichzelf laten vaccineren, misschien wel omdat die bonus hen financieel lekker uitkomt op dat moment. De werknemer die zichzelf niet laat vaccineren, zal zichzelf tegenover diegenen die zich wel hebben laten vaccineren willen of, misschien wel onder druk van collega’s, moeten verantwoorden over het feit dat hij zich niet laat vaccineren. Nemen de collega’s die zich laten vaccineren geen genoegen met de uitleg van de collega die zich niet laat vaccineren, dan zal er al snel sprake zijn van buitensluiting. Dit puur en alleen al afgaand op hetgeen zich nu op social media afspeelt.
De vraag blijft staan of je het risico op bovenstaande situaties wel moet willen binnen je bedrijf als werkgever. Mocht namelijk blijken dat de vaccinatiebonus reden is geweest om verdeeldheid onder werknemers te zaaien en daar pestgedrag uit voortgekomen is, dan zul je jezelf als werkgever stevig moeten kunnen verweren. Het is per slot van rekening de werkgever die de plicht heeft om voor een veilige werkomgeving te zorgen.
Mocht je naar aanleiding van dit artikel vragen hebben of heb je misschien al te maken met coronaperikelen of pestgedrag in jouw werkomgeving? Neem dan contact op met de arbeidsrechtspecialisten van facily LAW juristen en mediators.