Uber onderuit bij de Hoge Raad: Nieuwe klap voor schijnzelfstandigheid zzp’ers
De Hoge Raad heeft opnieuw een belangrijke uitspraak gedaan over de positie van platformwerkers, zoals Uber-chauffeurs. Na het Deliveroo-arrest in 2023, waarin werd geoordeeld dat de bezorgers géén zzp’er zijn maar werknemers, is nu Uber het haasje. De hoogste rechter van Nederland oordeelt: veel Uber-chauffeurs zijn feitelijk werknemers en geen echte zelfstandigen. Dit is niet alleen juridisch belangrijk, maar raakt ook direct de praktijk van duizenden zzp’ers en hun opdrachtgevers.
Wat is er aan de hand?
Uber stelde jarenlang dat hun chauffeurs zelfstandige ondernemers zijn, oftewel: zzp’ers. Deze chauffeurs werken via de Uber-app, bepalen hun eigen werktijden, en rijden ‘voor eigen risico’. Klinkt als ondernemerschap, toch?
Toch dacht vakbond FNV daar anders over. Zij eisten dat Uber de taxi-cao naleeft, omdat de chauffeurs volgens hen gewoon in loondienst werken. De zaak kwam bij de rechter terecht, en uiteindelijk belandde de kwestie bij de Hoge Raad, de hoogste rechter van Nederland.
De kernvraag: Ben je écht zzp’er of werk je feitelijk in loondienst?
De Hoge Raad bouwt voort op zijn eerdere Deliveroo-uitspraak en geeft nu duidelijke richting: of iemand een zzp’er is of een werknemer hangt af van alle omstandigheden van het geval. Daarbij speelt het woord ‘ondernemerschap’ een centrale rol. Maar let op: de Hoge Raad zegt nu dat dit ondernemerschap niet alleen beoordeeld moet worden in de relatie met één opdrachtgever (zoals Uber), maar ook breder: hoe gedraagt iemand zich in het economisch verkeer? Heeft hij meerdere opdrachtgevers? Doet hij aan acquisitie? Neemt hij ondernemersrisico?
En belangrijk: het feit dat iemand zichzelf zzp’er noemt, is níet doorslaggevend. Het gaat om wat je doet, niet wat je zegt dat je bent.
Een interessante uitkomst: het kan verschillen per chauffeur
Wat dit arrest uniek maakt, is dat de Hoge Raad erkent dat bij dezelfde werkzaamheden, bij dezelfde opdrachtgever, de uitkomst kan verschillen. De ene chauffeur die alleen voor Uber rijdt en geen enkel ondernemersrisico loopt, kan werknemer zijn. De andere chauffeur die via Uber rijdt maar daarnaast een eigen klantenkring heeft en actief onderneemt, kan wél als zzp’er worden gezien.
Wat betekent dit voor opdrachtgevers?
Als jouw bedrijf met zzp’ers werkt, bijvoorbeeld in transport, zorg, bouw of horeca, dan is deze uitspraak een wake-up call. De tijd dat je alleen op papier kunt regelen dat iemand zzp’er is, ligt achter ons. Je moet als opdrachtgever goed kijken naar de feitelijke uitvoering van het werk. Werk je veel met zelfstandigen? Dan loop je risico op naheffingen, boetes en claims als blijkt dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.
De rechter kijkt verder dan de papieren werkelijkheid
Uber liet chauffeurs een contract tekenen waarin stond dat zij zelfstandigen zijn. Ze bepaalden zelf wanneer ze werkten en accepteerden ritten via een app. Maar Uber bepaalde tarieven, regelde betalingen en kon chauffeurs uitsluiten van het platform. De Hoge Raad kijkt daarom naar de echte verhouding: wie bepaalt, wie controleert, wie draagt risico?
Uber hield bijvoorbeeld 25% commissie in, beoordeelde chauffeurs via ratings en kon ritten toewijzen of weigeren. Al met al genoeg aanwijzingen dat chauffeurs niet vrij zijn in hun ondernemerschap, aldus de rechter.
Wat betekent dit voor zzp’ers?
Voor zzp’ers zelf kan dit arrest twee kanten op werken. Enerzijds biedt het bescherming: als je feitelijk werknemer bent, heb je recht op loon, vakantiedagen, bescherming bij ziekte en ontslag. Anderzijds kan het ook betekenen dat je minder vrij bent om zelf je werk in te richten.
Maar let op: echte ondernemers hoeven zich geen zorgen te maken. Als jij meerdere opdrachtgevers hebt, zelf tarieven bepaalt en ondernemersrisico loopt, ben je nog steeds zzp’er. De Hoge Raad maakt vooral korte metten met zogenaamde schijnzelfstandigheid.
En nu?
De politiek werkt aan nieuwe wetgeving om deze scheidslijn tussen zzp en werknemer duidelijker te maken. Denk aan het wetsvoorstel VBAR en de EU-richtlijn over platformwerk. Maar tot die tijd is de rechter leidend. En deze rechter is steeds duidelijker: wie werkt als werknemer, moet als werknemer worden behandeld.
Tot slot: dit arrest zet opnieuw een streep door constructies waarin opdrachtgevers proberen risico’s af te schuiven door werkenden als zzp’er te bestempelen. De Hoge Raad brengt de menselijke maat terug: de werkelijke situatie telt. Dat betekent meer rechtszekerheid voor werkenden én duidelijkheid voor opdrachtgevers die eerlijk willen ondernemen.
Hulp nodig?
Bij ons kantoor begrijpen we de complexiteit van deze materie. Daarom staan we klaar om jou te ondersteunen. Of het nu gaat om een quickscan van je zzp-beleid, het opstellen van modelovereenkomsten, of een uitgebreide toetsing van arbeidsrelaties: wij helpen je graag om goed voorbereid 2025 in te gaan. Meer weten? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.