Het overkomt iedereen weleens: je schakelt een partij in om een klus voor je te doen en die wederpartij presteert niet. Als je hem dan vraagt: “Komt er nog wat van?” en hij daarop ontwijkend antwoordt, rijst al snel de vraag of je direct door kunt schakelen naar een partij die de klus wel gaat uitvoeren. Als je die vraag aan ons voorlegt, beginnen we al snel moeilijk te kijken en adviseren we toch maar een schriftelijke aanmaning te sturen. Die noemen we ingebrekestelling. Zonder een ingebrekestelling treedt het verzuim namelijk niet in. Is die ingebrekestelling in alle gevallen nodig?
Ingebrekestelling: waarom? En wat is het?
De ingebrekestelling is een schriftelijke aanmaning om alsnog te presteren of om een eerdere ondeugdelijke prestatie te herstellen. De ingebrekestelling is bedoeld om de schuldenaar nog een tweede kans te geven zijn leven te beteren en een gebrek in de prestatie te herstellen. Vaak is dit een reparatie of levering van iets dat ontbreekt.
De ingebrekestelling is ook nodig om schadevergoeding te kunnen vorderen. Aanspraak op schade vergt namelijk verzuim en verzuim treedt in de regel pas in als een ingebrekestelling is verstuurd en binnen de in de ingebrekestelling genoemde termijn geen herstel heeft plaatsgevonden.
De ingebrekestelling moet dus op schrift. Dat mag ook per e-mail of per WhatsApp. Van belang is vooral dat de ingebrekestelling door de schuldenaar wordt ontvangen. Dat levert nogal eens gedoe op, als de schuldenaar betwist dat hij de ingebrekestelling heeft ontvangen. De schuldeiser moet namelijk bewijzen dat de ingebrekestelling de schuldenaar heeft bereikt. “Ja, maar ik stuurde hem per aangetekende brief en dat hij de brief niet ophaalt is toch zijn eigen schuld?” is een veelgehoord verweer. Dat klopt, maar dan moet wel worden bewezen dat de postbode een briefje heeft achtergelaten met de tekst dat een aangetekende brief was aangeboden en dat deze kan worden afgehaald bij een bestelpunt van PostNL.
WhatsApp is in zoverre veilig, dat aan de hand van de vinkjes kan worden bekeken of een bericht is aangekomen. Eén grijs vinkje betekent “verzonden, nog niet ontvangen”, twee grijze vinkjes geeft aan “verzonden en ontvangen” (en dan heeft de schuldeiser aan de op hem rustende bewijslast voldaan) en bij twee blauwe vinkjes is het bericht gelezen. Houd er rekening mee dat de ingebrekestelling schriftelijk moet. Een gesproken WhatsApp-bericht is dus niet voldoende.
In de ingebrekestelling moet zo gedetailleerd mogelijk worden aangegeven wat aan de prestatie schort en wat van de schuldenaar verlangd wordt. Dat hangt natuurlijk af van de kenbaarheid van het gebrek. Als het gaat om de reparatie van een fiets en het zadel ontbreekt na de reparatie, is direct duidelijk wat er moet gebeuren: het terugplaatsen van het zadel. Als het gaat om een (niet Apple) computer die na het aanzetten alleen maar een blauw scherm laat zien, is niet duidelijk wat het gebrek is. Dat hoeft de schuldeiser ook niet te weten; zeker niet, als hij geen computer-expert is.
Daarbij moet de ingebrekestelling een concrete termijn geven voor herstel. Dat kan zijn “31 juli 2025” of “binnen 14 dagen na de dagtekening van deze brief”. Onvoldoende is: “zo spoedig mogelijk”.
Toch maar een ingebrekestelling?
Onder omstandigheden hoeft geen ingebrekestelling te worden verstuurd. Dat geldt als partijen een concrete datum voor de prestatie hebben afgesproken en hebben afgesproken dat deze datum fataal is. Soms volgt het ook uit de context: een trouwjurk die een dag na de trouwerij komt, is te laat. Verder hoeft geen ingebrekestelling te worden gestuurd, als een verplichting om iets niet te doen (bijvoorbeeld een geheimhoudingsbeding of een non-concurrentiebeding) is geschonden of als de schuldenaar aan de schuldeiser aangeeft dat hij toch niet gaat presteren.
In sommige gevallen is het niet duidelijk of sprake is van een fatale termijn of dat de schuldenaar aan de schuldeiser heeft aangegeven niet te zullen presteren. In dat geval is het devies: stuur toch maar een ingebrekestelling. Daarmee worden geen rechten verspeeld. Achteraf kan altijd op een beroep worden gedaan op de fatale termijn of de weigering van de schuldenaar aan de schuldeiser. Dit bevestigde de Hoge Raad in een belangrijke uitspraak van 12 april 2024. In dit arrest oordeelt de Hoge Raad wat de rechtspraktijk al langer tot uitgangspunt nam: liever één keer teveel in gebreke gesteld dan één keer te weinig.
De teams van facily LAW juristen en fL advocaten staan je graag bij, als je te kampen hebt met een niet-presterende schuldenaar. Neem hiervoor contact met ons op.