De eerste maand van 2025 is alweer voorbij. Dit is een goed moment om de mogelijkheden voor het overdragen van vermogen van ouders naar hun kinderen en van grootouders naar hun kleinkinderen onder de aandacht te brengen.
Door vermogen geleidelijk door te geven aan de volgende generaties, kan er niet alleen aanzienlijk bespaard worden op de erfbelasting die later over de erfenis betaald moet worden, maar ook op de eventueel verschuldigde eigen bijdrage bij opname in een zorginstelling. Er zijn verschillende manieren om vermogen aan je kinderen over te dragen.
Welke methode het meest voordelig is, hangt uiteraard af van de individuele situatie. Niet alleen de omvang en samenstelling van het vermogen spelen een rol bij de keuze, maar ook de verwachtingen over toekomstige veranderingen hierin.
Er zijn in principe twee manieren te onderscheiden:
- De schenking in contanten, ook wel echte schenking genoemd.
- De zogenaamde schenking op papier.
Beide manieren van schenken worden fiscaal grotendeels op dezelfde manier behandeld, maar er zijn ook enkele belangrijke verschillen. Deze overeenkomsten en verschillen worden hieronder kort uiteengezet.
Vrijstellingen en tarieven
Voor beide soorten schenkingen gelden voor kinderen de volgende vrijstellingen:
- Een algemene vrijstelling van € 6.713,00*.
- De algemene vrijstelling kan bij kinderen tussen 18 en 40 jaar eenmalig worden verhoogd tot € 32.195,00*.
- De algemene vrijstelling kan bij kinderen tussen 18 en 40 jaar eenmalig worden verhoogd tot € 67.064,00 wanneer het kind deze schenking gebruikt voor een dure studie.
Bij de laatste vrijstelling (een schenking voor een dure studie) gelden speciale voorwaarden. Deze vrijstelling wordt hierna verder buiten beschouwing gelaten. Als je toch van deze vrijstelling gebruik wilt maken, kan de notaris daarover nader advies geven.
Voor kleinkinderen geldt slechts één algemene vrijstelling van € 2.690,00*. Deze algemene vrijstelling geldt ook voor derden. De belastingvrije schenking aan kleinkinderen is dus niet hoger dan die aan derden.
Wanneer er meer wordt geschonken dan het vrijgestelde bedrag, is schenkbelasting verschuldigd. Het tarief is afhankelijk van de hoogte van het geschonken bedrag en de relatie tot de schenker. Bij een belaste schenking boven het vrijgestelde bedrag tot € 154.197,00 geldt voor kinderen een tarief van 10%; daarboven geldt een tarief van 20%. Voor kleinkinderen (en verdere afstammelingen) geldt bij een belaste schenking boven het vrijgestelde bedrag tot € 154.197,00 een tarief van 18%; daarboven geldt een tarief van 36%. Voor derden zijn deze tarieven respectievelijk 30% en 40%.
Schenken in contanten
Bij een schenking in contanten krijgen de kinderen (of kleinkinderen) het geschonken bedrag direct in handen en kunnen er dus direct over beschikken. Dit betekent ook dat het geschonken bedrag bij de schenker direct beschikbaar moet zijn voor uitbetaling.
Als de jaarlijkse schenking onder het bedrag van de algemene vrijstelling voor de betreffende begiftigde blijft, hoeft er geen aangifte over de schenking gedaan te worden. Als er echter meer wordt geschonken dan de algemene vrijstelling of wanneer er een beroep wordt gedaan op een verhoogde vrijstelling, moet er aangifte schenkbelasting worden gedaan. De aangifte moet binnen twee maanden na het einde van het kalenderjaar waarin de schenking is gedaan, worden ingediend.
Door de schenking aan kinderen (of kleinkinderen) zal later minder erfbelasting verschuldigd zijn. Bovendien kan door de schenkingen aan kinderen (of kleinkinderen) later, bij opname in een zorginstelling, mogelijk een lagere eigen bijdrage verschuldigd zijn, omdat het vermogen waarover de bijdrage wordt berekend door de schenking lager is geworden.
In veel gevallen is het doen van echte schenkingen niet wenselijk of niet mogelijk. Denk hierbij aan situaties waarin het vermogen vastzit in het eigen huis of wanneer je wilt blijven beschikken over je liquide vermogen. Ook kan het niet wenselijk zijn dat de kinderen (of kleinkinderen) op dit moment al over een groot vermogen beschikken. In al deze situaties kan een schenking op papier uitkomst bieden.
Schenken op papier
Wanneer het doen van schenkingen in contanten (echte schenking) aan kinderen (of kleinkinderen) niet mogelijk is (bijvoorbeeld omdat het vermogen in het eigen huis zit) of niet wenselijk is (bijvoorbeeld om zo lang mogelijk te kunnen blijven beschikken over het eigen spaargeld), dan is het doen van schenkingen op papier zeker een te overwegen alternatief.
Bij een schenking op papier schenk je een geldbedrag aan je kinderen (of kleinkinderen), welk bedrag direct weer van hen wordt teruggeleend. Hierdoor ontstaat er een schuld op papier aan je kinderen (of kleinkinderen). Bij het teruglenen van het geschonken bedrag wordt meestal overeengekomen dat deze lening pas bij het overlijden van de laatste ouder hoeft te worden terugbetaald. Deze lening komt dan bij het overlijden van de ouders in mindering op de erfenis. Omdat hierdoor de erfenis kleiner is, zal er later minder erfbelasting verschuldigd zijn. Daarnaast kan door de schenking op papier aan de kinderen later, bij opname in een zorginstelling, mogelijk een lagere bijdrage verschuldigd zijn. Zoals de regeling rondom de eigen bijdrage op dit moment is, komt het geschonken (en teruggeleende) bedrag in mindering op het vermogen waarover de bijdrage wordt berekend.
Het voordeel van de schenking op papier is dat het geschonken bedrag niet direct aan de kinderen hoeft te worden overgedragen. Vooral wanneer je vermogen in de eigen woning zit, is dit een uitkomst om toch te kunnen schenken. Maar ook anders kan het prettig zijn dat je over het geschonken bedrag vrij kunt blijven beschikken. De kinderen (of kleinkinderen) kunnen de geschonken bedragen immers pas na het overlijden van de laatste ouder opeisen.
Uiteraard zijn er aan een schenking op papier wel een paar voorwaarden verbonden waaraan moet worden voldaan om optimaal te kunnen profiteren van de fiscale voordelen.
Ten eerste moet een schenking op papier bij notariële akte worden vastgelegd. In feite wordt de schenking op papier gezien als een soort testament, omdat de schenking feitelijk pas na je overlijden wordt uitgevoerd.
Daarnaast moet aan de kinderen (of kleinkinderen) over het totaal geschonken bedrag jaarlijks 6% rente worden vergoed. Deze rente moet daarbij ook jaarlijks daadwerkelijk en aantoonbaar worden betaald; het is dus niet mogelijk deze rente bij het geschonken bedrag op te tellen. De belastingdienst zal hierop bij de aangifte erfbelasting (waarbij een beroep wordt gedaan op een vermindering van het vermogen wegens gedane schenkingen op papier) controleren en van de kinderen vragen aan te tonen dat de verschuldigde rente daadwerkelijk is betaald. Mocht dit niet aangetoond kunnen worden, dan zullen de geschonken bedragen buiten beschouwing worden gelaten bij de berekening van de erfbelasting en zal hierover alsnog erfbelasting verschuldigd zijn.
Wanneer de schenking op papier uitsluitend is bedoeld om de eigen bijdrage voor de zorg te verminderen, dan geldt de eis van de rentebetaling niet. Uiteraard moet wel aan de overige eisen van de schenking op papier worden voldaan. In deze situatie moet bij het overlijden ook gewoon erfbelasting worden betaald over de geschonken bedragen.
Daarnaast geldt voor de schenking op papier dat de kinderen de geschonken bedragen voor de inkomstenbelasting moeten opgeven in box 3. Ook al hebben de kinderen deze bedragen nog niet feitelijk in handen, voor de inkomstenbelasting worden deze geschonken bedragen toch als bezit gezien. Andersom kunnen de geschonken bedragen door (groot)ouders worden opgegeven als schuld aan hun (klein)kinderen.
Keuze
Welke manier van schenken het meest geschikt is, hangt van veel zaken af, maar meestal zal de beschikbaarheid van vrij vermogen de doorslag geven. De notaris kan hierover uitgebreid en naar de persoonlijke situatie adviseren. Neem hiervoor contact met ons op.
*) cijfers 2025