Nu het einde van het jaar weer nadert gaan veel mensen weer nadenken over het overhevelen van vermogen aan hun kinderen en soms aan hun kleinkinderen.
Er zijn verschillende mogelijkheden om jouw vermogen gefaseerd over te dragen aan de volgende generatie. Wie hier tijdig mee begint en dit slim opzet kan in de loop van de tijd veel belasting besparen. Ook kan door het schenken van vermogen aan de volgende generatie, mogelijk in de toekomst fors worden bespaard op de zorgbijdragen.
Welke wegen hierbij het meest gunstig zijn, hangen uiteraard af van de omvang en de samenstelling van het vermogen. Er zijn er in principe twee manieren te onderscheiden: de schenking in contanten (“echte schenking”) en de zogenaamde “schenking op papier”.
Beide manieren van schenken worden in grote lijnen fiscaal op dezelfde manier behandeld; er zijn echter ook een aantal belangrijke verschillen. Deze overeenkomsten en verschillen worden hieronder (kort) uiteengezet.
Vrijstellingen en tarieven
Voor beide soorten schenkingen van ouders aan kinderen gelden de volgende vrijstellingen:
- jaarlijks geldt een vrijstelling van € 6.035,00*;
- bij kinderen tussen 18 en 40 jaar kan dit bedrag éénmalig worden verhoogd tot € 28.947,00*.
Voor kleinkinderen geldt enkel de jaarlijkse algemene vrijstelling € 2,418,00*, aan kleinkinderen kan dus niet meer worden geschonken dan aan derden.
Bij grotere schenkingen zijn de kinderen en de kleinkinderen over het meerdere schenkbelasting verschuldigd. Het tarief daarbij bedraagt voor de eerste € 138.642,00* 10% en voor het meerdere 20%.
Schenken in contanten
Bij de schenking in contanten krijgen de kinderen (of kleinkinderen) het geschonken bedrag direct in handen. Zij kunnen er dus meteen over beschikken. Hierbij geldt natuurlijk wel dat het geschonken bedrag ook wel beschikbaar moet zijn.
Wanneer er niet meer wordt geschonken dan het bedrag van de jaarlijkse vrijstelling, hoeft er geen aangifte te worden gedaan. Indien er meer wordt geschonken of wordt er gebruik gemaakt van een bijzondere vrijstelling, dient er aangifte schenkbelasting te worden gedaan.
Door de schenking aan de kinderen (of kleinkinderen) zullen zij later minder erfbelasting verschuldigd zijn. Bovendien zal door de schenkingen later, bij opname in een zorginstelling, (mogelijk) een lagere eigen bijdrage verschuldigd zijn. Immers het vermogen waarover de bijdrage wordt berekend is door de schenking lager geworden.
Met ingang van het jaar 2023 is de mogelijkheid om (eenmalig) een bedrag van ruim € 100.000,00 te schenken in verband met de aankoop van een eigenwoning, de zogenaamde jubelton, vrijwel afgeschaft. Er bestaat dit jaar enkel nog de mogelijkheid om (eenmalig) een bedrag te schenken van
€ 28,947,00. Dit is echter hetzelfde bedrag als de hiervoor al genoemde eenmalig verhoogde vrijstelling. Voor grootouders die willen schenken aan hun kleinkinderen is deze mogelijkheid er dit jaar dus nog wel. Vanaf 2024 wordt de schenking in verband met de eigen woning geheel afgeschaft.
In veel gevallen is het doen van “echte schenkingen” niet wenselijk of is het doen van “echte schenkingen” zelf geheel niet mogelijk, bijvoorbeeld wanneer het vermogen in het eigen huis zit. In dat geval kan een “schenking op papier” uitkomst bieden.
Schenken op papier
Wanneer het doen van schenkingen in contanten aan de kinderen (of kleinkinderen) niet mogelijk of wenselijk is, dan is het doen van schenkingen op papier wellicht een alternatief. Het kan niet mogelijk zijn omdat bijvoorbeeld het vermogen in het eigen huis zit. Het kan niet wenselijk zijn om bijvoorbeeld zo lang mogelijk te kunnen blijven beschikken over het eigen spaargeld,
Bij een schenking op papier schenk je aan jouw kinderen een geldbedrag, welke door de kinderen direct weer aan jou wordt uitgeleend. Hierdoor ontstaat er een “papieren” schuld aan de kinderen. Bij het uitlenen door de kinderen wordt dan overeengekomen dat deze lening pas bij het overlijden van de laatste ouder hoeft te worden terugbetaald. Deze lening kan dan bij het overlijden worden verrekend met de nalatenschap. Hierdoor is er later minder erfbelasting verschuldigd. Daarnaast zal door de schenking op papier aan de kinderen later, bij opname in een zorginstelling, (mogelijk) een lagere bijdrage verschuldigd zijn. Door de schenking op papier is het vermogen waarover de bijdrage wordt berekend lager geworden.
Een voordeel van de schenking op papier is dat het vermogen niet direct aan de kinderen wordt overgedragen. Ook wanneer dit vermogen niet (of niet geheel) in de eigen woning zit kan het plezierig zijn dat je hier vrij over kunt blijven beschikken. De kinderen kunnen de geschonken bedragen pas na het overlijden opeisen.
Uiteraard zijn aan een schenking op papier wel een aantal voorwaarden verbonden om (optimaal) te kunnen profiteren van de (fiscale) voordelen. Ten eerste moet een schenking op papier bij notariële akte worden gedaan. In feite wordt de schenking gezien als een soort testament (de schenking wordt feitelijk pas na het overlijden uitgevoerd).
Daarnaast moet aan de kinderen over het (totaal) geschonken bedrag jaarlijks 6% rente worden vergoed. Deze rente moet ook jaarlijks daadwerkelijk en aantoonbaar worden betaald. Het is niet mogelijk de rente bij de schenking op te tellen. De belastingdienst zal bij de aangifte erfbelasting, de kinderen vragen aan te tonen dat de verschuldigde rente daadwerkelijk is betaald. Anders kunnen zij deze bedragen niet in mindering brengen op de erfenis en wordt over de geschonken bedragen erfbelasting verschuldigd.
Wanneer de schenking op papier uitsluitend is bedoeld om de eigen bijdrage voor de zorg te verminderen, dan geldt de eis van de rentebetaling niet. Wel zal aan de overige eisen van de schenking op papier moeten worden voldaan.
Daarnaast geldt voor de schenking op papier dat jouw kinderen de door jou geschonken bedragen voor de inkomstenbelasting moeten opgeven in Box 3. Ook al hebben jouw kinderen deze bedragen nog niet in handen, wordt dit voor de inkomstenbelasting toch als bezit gezien. Andersom kun je de geschonken bedragen opgeven als schuld aan jouw kinderen, waarover jou geen inkomstenbelasting hoeft te betalen.
Keuze
Welke manier van schenken voor jou het meest geschikt is hangt van veel zaken af, maar meestal zal de beschikbaarheid van vrij vermogen de doorslag geven.
Voor meer informatie over het schenken kun je contact opnemen met onze collega’s van het notariaat. Zij helpen jou graag verder met vragen over dit onderwerp.
*) cijfers 2023