De zzp’er als oplossing
Het is heel logisch dat veel bedrijven de zzp’er ziet als de oplossing voor een zeer groot probleem: personeelsgebrek. We moeten constateren dat door heel veel oorzaken de arbeidsmarkt zeer verstoord is. Het is immers niet vaak voorgekomen dat er zoveel vacatures openstaan en er zo weinig mensen werkzoekende zijn. Volgens het CBS zijn er einde 2de kwartaal per 100 werkzoekende 122 vacatures (lees hier CBS cijfers).
Maar ziet de politiek zzp als oplossing?
Het antwoord daarop is simpelweg “nee”. De politiek ziet zzp constructies als een negatieve uitwas van de flexibiliteit en als bedreiging van het sociaal zekerheidsstelsel. Van deze stelling kan je alles vinden. Feit is wel dat het socialezekerheidsstelsel geraakt wordt door de zzp-constructie. De zzp’er en zijn opdrachtgever dragen geen premies af terwijl dat wel zou worden gedaan in een normale arbeidsrelatie. En nu de sociale zekerheid door de toename van de bevolking steeds zwaarder belast wordt, zijn premie-inkomsten essentieel. De politiek is dan ook eens te meer ervan overtuigd dat als de premie-inkomsten niet stijgen, het socialezekerheidsstelsel op langere termijn niet meer houdbaar wordt.
Van de andere kant moet de politiek zich wel goed realiseren dat de BV-Nederland niet kan bestaan zonder arbeid en dus arbeidskrachten, maar die arbeidskrachten zijn er gewoonweg niet. Daar is de politiek ook deels voor verantwoordelijk.
En hoe kijken bonden naar de zzp’er?
De bonden zijn van mening dat zzp-constructies niet wenselijk zijn. Bonden zijn overigens niet tegen flexibiliteit mits dat proportioneel is. Bonden zijn wel van mening dat er nu te veel zzp-constructies zijn. En dat er door platforms misbruik wordt gemaakt van de positie van de zzp’er. Dat heeft er dan ook toe geleid dat de bonden zich in verschillende procedures hebben gemengd rondom de platforms. De meest recente zijn de procedures tegen Deliveroo en Temper. De Deliveroo-casus is inmiddels uitgeprocedeerd tot aan de Hoge Raad. Begin dit jaar heeft de Hoge Raad daar een arrest in gewezen. Dat arrest heeft ons de “10 geboden” opgeleverd.
De Temper-procedure
De Temper-casus is volop aan de gang. In deze procedure hebben FNV en CNV zich gemengd in een collectieve actie. De bonden zijn namelijk van mening dat zij namens alle zzp’ers die via Temper aan de slag zijn geweest of nog zijn, kunnen optreden. Daar was Temper het niet mee eens en heeft tegen de voeging door FNV en CNV verweer gevoerd. In een tussenvonnis van 21 december 2022 heeft de rechtbank partijen de mogelijkheid gegeven om een opt-out en opt-in fase te organiseren.
Temper heeft dit aangegrepen om op haar website de zzp’er de mogelijkheid gegeven om daar middels een stembutton aan te geven of hij wel of niet gebruik wilde maken van de vertegenwoordiging door de bonden. Het zal niet lastig zijn om te begrijpen dat Temper hiermee wilde bewerkstelligen dat zoveel als mogelijk zzp’ers zouden aangeven niet vertegenwoordigd te willen worden. En daar is ook niets mis mee.
Het resultaat hiervan is dat van de ruim 61 duizend zzp’ers die via Temper werken of gewerkt hebben, er ruim 20 duizend aangaven geen gebruik te willen maken van de vertegenwoordiging door de bonden. Daarop heeft de rechtbank besloten dat op de collectieve actie door de bonden niet langer voortgezet kan worden.
Geen collectieve actie voor de zzp’er, of wel?
Het vonnis leek goed nieuws voor Temper. En zo heeft Temper het ook naar buiten gebracht (zie hier Temper bericht). Maar er zit een addertje onder het gras…. Temper heeft gelijk dat de bonden niet direct de Temper zzp’er vertegenwoordigd. Maar de bonden zijn wel nog in de procedure. De rechtbank is namelijk van mening dat de bonden ook een groter belang dienen. Daarover zegt de rechtbank:
“FNV en CNV hebben hierover toegelicht: “Eisers komen hiermee op tegen schending van werknemersrechten, oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden, uitholling van de sociale zekerheid en het in brede zin tegengaan van onwenselijke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt (…).” Die vorderingen strekken daarmee mede tot bescherming van het overstijgende belang van de werkenden in het algemeen, die geen partij zijn bij de via het platform gesloten overeenkomsten maar in de redenering van FNV en CNV wel door de werkwijze van Temper worden gedupeerd.”
Met andere woorden, de bonden zijn van mening dat deze procedure ook de vraag moet beantwoorden of de platforms een ongewenste ontwikkeling zijn voor de arbeidsmarkt. Dus de bonden zijn nog steeds in de procedure betrokken. Dat wordt in het bericht van Temper wel anders voorgesteld.
Maar de rechtbank zegt nog iets anders, heel belangrijk:
“Daar kan aan worden toegevoegd dat de kwalificatie van de gesloten overeenkomsten in dit geval uit de wet volgt en dwingendrechtelijk van aard is, en dus niet (volledig) ter vrije bepaling staat van de wel bij de rechtsverhouding betrokken partijen, waaronder de Temper-werkers.”
De rechtbank zegt hiermee dat ook al is de collectieve actie van de bonden met betrekking tot de vertegenwoordiging geëindigd, dan zou de uitspraak nog gevolgen kunnen hebben voor alle Temper zzp’ers. Want, zo zegt de rechtbank, als er moet worden vastgesteld dat de overeenkomst die de zzp’er heeft gekwalificeerd moet worden als een arbeidsovereenkomst, dan geldt dat voor alle zzp’ers bij Temper.
Hoe nu verder met de zzp’er?
Het is nog ongewis hoe de rechtbank in deze procedure gaat vonnissen. En dan is er nog de mogelijkheid voor hoger beroep. Dus dit houdt de gemoederen nog wel een tijdje bezig.
In de tussentijd gaat de politiek verder met het in haar ogen repareren van de wetgeving. Zo zal er mogelijk een definitie en standpunt gaan komen over “ingebed werk”. Wat de politiek daarmee wenst te bereiken, zien wij als een groter risico dan de rechtszaken die lopen. En een ding is zeker, daar gaat de arbeidsmarkt geen voordeel van krijgen.
Heb je vragen over de complexe materie van de zzp overeenkomsten, neem dan contact op met de specialisten van facily LAW. Zij helpen jou graag verder in het zoeken naar oplossingen en mogelijkheden.