De harde les van het failliete Rivièra Maison
Op 24 juni jl. werd Nederland verrast door het faillissement van woon- en interieurketen Rivièra Maison, sinds 1985 een bekende naam in het luxere segment van meubels en accessoires. Door de rechtbank werd een curator aangesteld en Rivièra Maison kon zelf geen activiteiten meer ondernemen, zoals bestelde goederen uitleveren of geld teruggeven aan consumenten. Veel consumenten die al een bestelling hadden geplaatst, vroegen zich dan ook direct af of hun product nog geleverd zou worden. Zij hadden immers al een aanbetaling gedaan.
Het officiële antwoord van het bedrijf via een FAQ-lijst liet weinig ruimte voor hoop:
“Bestelde producten kunnen helaas niet worden uitgeleverd, ook niet als deze geheel of gedeeltelijk zijn betaald. Dat kan ook niet als de producten betaald zijn en op voorraad zijn in de winkel. Dit is helaas het gevolg van het faillissement van Rivièra Maison.”
Voor veel consumenten betekende dit concreet: géén product, en ook je aanbetaling kwijt. Een pijnlijk gevolg van iets dat op het eerste gezicht zo normaal lijkt: een aanbetaling doen.
Waarom wordt een aanbetaling gevraagd?
In veel gevallen van grotere aankopen, zoals meubels of maatwerkproducten (bijvoorbeeld een keuken) of bij het inschakelen van vaklieden zoals een aannemer, wordt van de consument gevraagd om een aanbetaling te doen. Zo’n aanbetaling biedt het bedrijf zekerheid dat de consument de overeenkomst serieus neemt en dat het product of de dienst daadwerkelijk zal worden afgenomen. Het stelt de leverancier bovendien in staat om materialen aan te schaffen of de productie in gang te zetten.
Voor ondernemers is het een logische stap, vooral bij op maat gemaakte producten of tijdsintensieve diensten. Maar voor consumenten zit hier ook direct het risico: als het bedrijf failliet gaat vóór levering, ben je in veel gevallen én je aanbetaling kwijt én krijg je het product of de dienst niet meer geleverd.
Een aanbetaling is niet verplicht
Wat veel mensen niet weten: een aanbetaling mág je als consument weigeren. Op grond van artikel 7:26 lid 2 BW mag bij een consumentenkoop maximaal 50% van de koopprijs als aanbetaling worden gevraagd. En zelfs dat maximum is geen verplichting. Je kunt dus ook onderhandelen over een lager bedrag, of de aanbetaling weigeren. Belangrijk is wel dat beide partijen het eens zijn over het afgesproken aanbetalingsbedrag of -percentage.
Algemene voorwaarden die méér dan 50% van de koopprijs voorschrijven, zijn ongeldig op dit punt – daar mag wettelijk niet van worden afgeweken.
Het risico van een aanbetaling bij faillissement
Het voorbeeld van Rivièra Maison laat het duidelijk zien: bij een faillissement ben je als consument vaak je aanbetaling kwijt. Je staat dan in de rij van concurrente schuldeisers en deze krijgen geen voorrang. De kans dat je je geld terugziet is meestal klein, zeker als er geen product geleverd is.
Voor diensten geldt vaak hetzelfde risico. Ook bij een verbouwing die niet doorgaat, of een aannemer die plots stopt, kan een betaalde aanbetaling in rook opgaan.
Denk goed na voor je akkoord gaat met een aanbetaling
Een aanbetaling is dus niet zomaar een formaliteit. Vraag jezelf dan ook bij elke aankoop af:
- Is het redelijk dat hier een aanbetaling gevraagd wordt?
- Kan ik dit risico dragen als het misgaat?
- Kan ik afspraken maken over de hoogte van de aanbetaling, betaling in termijnen of betaal ik pas bij levering?
Soms kun je ook kiezen voor betaling met een creditcard of via een kopersbescherming (zoals bij sommige platforms), zodat je beter beschermd bent. Veel meubelzaken zijn bijvoorbeeld CBW-erkend. CBW-erkende bedrijven mogen maximaal 15 of 25% van de koopprijs als aanbetaling vragen, afhankelijk van het product. Bovendien bestaat er een speciale regeling als een failliet bedrijf niet langer de bestelde meubels kan leveren.
Gelukkig bleek Rivièra Maison aangesloten bij het CBW. Hierdoor komen klanten mogelijk toch in aanmerking voor een (gedeeltelijke) vergoeding van hun aanbetaling – al geldt dit niet voor webshopaankopen. Eventuele restantvorderingen die daarbij overblijven, kunnen daarna nog bij de curator worden ingediend.
Een aanbetaling kan dus logisch en legitiem zijn, maar is eigenlijk nooit zonder risico. Als consument doe je er goed aan om kritisch te blijven, ook als een bedrijf nog zo betrouwbaar lijkt. Want ook grote namen kunnen failliet gaan. Ga dus nooit zomaar akkoord met een hoge aanbetaling, maar probeer hierover te onderhandelen. Als consument heb je wettelijk gezien dat recht. En soms is het zelfs verstandiger om pas bij levering te betalen.
Wil je zeker weten wat jouw rechten zijn als consument, of heb je vragen over een aanbetaling? Neem dan contact op met onze specialisten bij facily LAW. We denken graag met je mee.