In een uitspraak van 10 februari 2023 moest de Hoge Raad een oordeel vellen over onder meer opzeggings- en annuleringsbedingen in een kinderopvangovereenkomst. In het kort werden de volgende vragen gesteld:
1. Wat voor soort overeenkomst is een kinderopvangovereenkomst;
2. Welke opzegtermijn geldt voor kinderopvangovereenkomsten;
3. Kan een annuleringsbeding worden gehanteerd?
Wat voor soort overeenkomst?
De kinderopvangovereenkomst is een overeenkomst waarbij ouders hun kind laten opvangen door een derde, een kinderopvanginstelling of een gastouder. Zo’n overeenkomst wordt door de Hoge Raad aangemerkt als overeenkomst van opdracht. Een van de kenmerken van de overeenkomst van opdracht is dat zij door de opdrachtgever (de ouders) “te allen tijde” kan worden opgezegd. Als de opdrachtgever een consument is, kan van deze regel niet worden afgeweken. Consument is ieder mens die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Eenmanszaken, B.V.’s, N.V.’s, de v.o.f., maatschap, coöperatie, stichting en vereniging gelden niet als consument.
In de lagere rechtspraak bestond nogal eens onenigheid of de wettelijke bepaling “te allen tijde” betekent dat geen opzegtermijn in acht moet worden genomen. De uitspraak van de Hoge Raad over kinderopvang geeft hier duidelijkheid over.
Opzegtermijn bij kinderopvang
De Hoge Raad geeft aan dat de opzegtermijn bij kinderopvang één maand is. Deze termijn is niet afhankelijk van een bepaald moment in de maand, bijvoorbeeld het einde van een kalendermaand. Dat is een hard gelag voor de kinderopvanginstelling over wie het arrest ging. Die had namelijk met de klanten afgesproken dat een opzegtermijn van één maand geldt, ingaande per het einde van de kalendermaand. Een klein voorbeeld ter verduidelijking: stel dat op 2 juli 2023 de opzegging plaatsvindt. Dan eindigt volgens het contract van de kinderopvanginstelling de overeenkomst per 1 september 2023, want de opzegtermijn van één maand gaat in per het einde van de kalendermaand (dat is 31 juli 2023, plus een maand maakt dat de laatste dag 31 augustus 2023 is). Volgens de uitspraak van de Hoge Raad eindigt de overeenkomst per 3 augustus 2023. Dat scheelt nogal een slok op een borrel.
De Hoge Raad baseert zich op opzegbepalingen over abonnementen. De wet bepaalt dat abonnementen voor onbepaalde tijd of voor een duur langer dan één jaar moeten kunnen worden opgezegd met een opzegtermijn van ten hoogste één maand. Abonnementen met een maximale duur van één jaar zijn uitgezonderd. Voor overeenkomsten van opdracht bestaat hier dus een uitzondering op, omdat overeenkomsten van opdracht “te allen tijde” moeten kunnen worden opgezegd.
Annuleringbeding en vergoedingen in de kinderopvang
De Hoge Raad spreekt verder uit dat de maximale vergoeding die de kinderopvang mag rekenen de vergoeding over de maand opzegtermijn is, ongeacht of de ouders gebruik maken van de kinderopvang (wat bijvoorbeeld bij verhuizing niet het geval zal zijn). Verder mag de kinderopvanginstelling bepalen dat bij annulering van de overeenkomst voordat zij ingaat, de tot dan toe gemaakte kosten berekend mogen worden. Dit zal met name spelen als ouders zich bij meerdere kinderopvangen inschrijven om zo de kansen op plaatsing te vergroten. Uiteindelijk wordt het kind op één opvang geplaatst en kunnen de overige worden afgebeld. Maar die kinderopvanginstellingen zullen ook hun kosten hebben gemaakt. Deze kosten moeten dan wel vooraf aan de ouders zijn gecommuniceerd. Het verdient de voorkeur dit op het inschrijfformulier al te vermelden.
Beperkt tot kinderopvang?
Nu zul je wellicht denken: “Wat kan mij dit schelen? Ik drijf geen kinderopvang”. Weet wel dat deze uitspraak weliswaar gaat over een kinderopvang, maar een veel bredere strekking heeft. Zij is van toepassing op alle overeenkomsten van opdracht en ook op aannemingsovereenkomsten. Dus de overeenkomst met de personal trainer, met de onderhoudsmonteur, met de remedial teacher, met de coach en met de particuliere onderwijsinstelling vallen ook onder het bereik van deze uitspraak. Dit betekent dat abonnementen van “minstens één jaar” niet meer mogen en dat ook ruimhartige vergoedingen, omdat de kosten zijn gemaakt tot het verleden behoren. Dat kan impact hebben voor uw business model. De teams van fL advocaten en facily LAW juristen loodsen jou graag door de do’s & don’ts van contracteren met consumenten.